Het individueel opleidingsrecht: wat moet je als werkgever weten?
Sinds 1 januari 2024 is het individuele recht op opleiding wettelijk verankerd in de Belgische arbeidswetgeving. Het doel? Werknemers de kans geven om hun kennis en vaardigheden doorheen hun loopbaan te versterken, ongeacht de sector of functie.
De concrete verplichtingen hangen af van het aantal werknemers binnen je onderneming:
👥 Minder dan 10 werknemers: geen algemene verplichting
Voor kleine ondernemingen met minder dan 10 werknemers geldt in principe geen wettelijke verplichting om opleidingsdagen toe te kennen.
Let op: sommige sectorale cao’s kunnen wél afwijkende regels opleggen. Controleer dus steeds de bepalingen van jouw paritair comité.
👥 Tussen 10 en 19 werknemers: gemiddeld 1 opleidingsdag per jaar
In deze categorie moet je gemiddeld één opleidingsdag per voltijdse werknemer per jaar voorzien, wat neerkomt op vijf dagen over een periode van vijf jaar.
➡️ Is er een cao? Dan gelden de afspraken daarin.
➡️ Geen cao? Dan moet je een individueel opleidingsrecht toekennen via een schriftelijk of digitaal document dat per werknemer het jaarlijkse opleidingskrediet vermeldt.
👥 20 of meer werknemers: 5 dagen per jaar én verplicht opleidingsplan
Vanaf 20 werknemers wordt het individueel opleidingsrecht uitgebreid naar vijf dagen opleiding per jaar per werknemer.
Daarnaast ben je verplicht om vóór 31 maart een jaarlijks opleidingsplan op te maken.
Hierin vermeld je:
welke opleidingen je aanbiedt (formeel of informeel),
welke doelgroepen (werknemerscategorieën) hiervoor in aanmerking komen.
🧠 Formele en informele opleidingen
De wet erkent zowel formele als informele leertrajecten:
Formeel: gestructureerd, met een lesgever, buiten de gewone werkplek.
Informeel: praktijkgericht, op of rond de werkvloer, afgestemd op de noden van de werknemer.
Opleidingen kunnen tijdens of buiten de werkuren plaatsvinden. Als een werknemer buiten de werkuren (bijv. ’s avonds of in het weekend) een opleiding volgt, ontvangt hij gewoon zijn basisloon, zonder overurenvergoeding.
📆 Overdracht en berekening
Niet-gebruikte opleidingsdagen worden overgedragen binnen de vijfjaarsperiode, maar niet naar een volgende cyclus.
Werkt een werknemer deeltijds of minder dan één jaar, dan wordt het recht pro rata berekend.
Je kunt elk jaar tot 30 september het saldo van opleidingsrechten bekijken of bijwerken.
💡 In de praktijk:
Raadpleeg steeds de cao van jouw sector of vraag advies aan een juridisch expert.
Werk met een opleidingsplan of registreer opleidingen in een dossier per werknemer.
Integreer opleiding in je HR-processen zoals functioneringsgesprekken of loopbaanplanning.
Plan opleidingen over meerdere jaren: de verplichting wordt gemiddeld bekeken over 5 jaar.
